Renate De Advocate
lost jouw vragen op,
klik hier
Check je kennis aan de hand van enkele vragen. Klik hier
 
 
 
Financiële diensten en overeenkomst op afstand
 

Indien u als consument op afstand een overeenkomst sluit met betrekking tot een financiële dienst geniet u de wettelijke bescherming zoals voorzien in de artikelen 49 ev. van de Wet Marktpraktijken. Deze bepalingen hebben tot doel de consument te beschermen wanneer hij op afstand een overeenkomst met betrekking tot een financiële dienst sluit. Heel algemeen wordt aan de verkoper een informatieplicht opgelegd en beschikt de consument over een verzakingsrecht.

 

Onder financiële diensten worden niet enkel bankdiensten, maar ook verzekeringsdiensten, kredietverstrekkingen, individuele pensioenen, beleggingen en betalingen begrepen (art. 2,24° Wet Marktpraktijken). Ook het aankopen van financiële producten of instrumenten (aandelen en obligaties) valt onder de noemer van financiële diensten. Voorbeelden van financiële diensten zijn: het openen van een spaarrekening op afstand, het afsluiten van een omniumverzekering voor uw auto, pensioensparen enzovoort.

 

Er is een overeenkomst op afstand tussen de onderneming en de consument wanneer cumulatief aan twee voorwaarden voldaan is (art. 2, 21° Wet Marktpraktijken):

  • de overeenkomst wordt gesloten in het kader van een door de onderneming georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening;
  • tot en met het sluiten van de overeenkomst wordt uitsluitend gebruik gemaakt van één of meer technieken voor communicatie op afstand.
  • Bijvoorbeeld: een verzekeringsonderneming stuurt een e-mail naar alle klanten waarin zij een verzekering aanbiedt. De informatie-uitwisseling tussen de verzekeringsonderneming en de consument gebeurt via e-mail, waarbij ook de overeenkomst via e-mail wordt verstuurd.

Hieronder worden de rechten die u als consument ten aanzien van de verkoper of verstrekker van een financiële dienst op afstand toegelicht. De bescherming die u geniet bestaat enerzijds uit de informatieplicht waaraan de verkoper van een financiële dienst moet voldoen en anderzijds uit de mogelijkheid die u heeft om aan de overeenkomst te verzaken.
 

1. Voorafgaande informatieverplichting van de onderneming over het aanbod (art. 49 Wet Marktpraktijken)

 

De rechten die u als consument kan laten gelden zijn verschillend naargelang u zelf het initiatief neem voor het sluiten van een overeenkomst, dan wel of u wordt benaderd via de telefoon.

 

a. U neemt zelf het initiatief voor het sluiten van een overeenkomst op afstand (art. 49 ev. Wet Marktpraktijken)

 

De onderneming die een financiële dienst aanbiedt, dient u als consument op een ondubbelzinnige en begrijpelijke wijze te informeren over het aanbod. Zo moet de onderneming u minimale informatie meedelen door elk middel dat aangepast is aan de gebruikte techniek voor communicatie op afstand (dit betekent dat indien u bijvoorbeeld als consument op een bepaald beleggingsproduct via de website van de onderneming intikt, deze informatie via de website moet worden meegedeeld).

 

De minimale informatieplicht heeft betrekking op vier luiken:

  1. Informatie over de aanbieder van de financiële dienst:
    Bijvoorbeeld: identiteit en adres, ondernemingsnummer enzovoort
  2. Informatie over de financiële dienst zelf: belangrijkste kenmerken van de financiële dienst
    Bijvoorbeeld: de totale prijs, de bijzondere risico’s die sommige financiële diensten met zich meebrengen, taksen, belastingen en of kosten die niet door de verkoper worden betaald, beperking van de geldigheidsduur van de verstrekt informatie, de wijze van betaling en uitvoering, specifieke extra kosten die de consument zou moeten betalen voor het gebruik van een techniek voor communicatie op afstand wanneer deze bijkomende kost wordt aangerekend.
  3. Informatie omtrent de overeenkomst op afstand:
    Bijvoorbeeld: over het al dan niet bestaan van een verzakingsrecht, de modaliteiten van de uitoefening ervan, de praktische instructies voor de uitoefening van het verzakingsrecht (bijvoorbeeld aanduiding van het adres waarnaar de kennisgeving moet worden gezonden), informatie over het eventuele recht van de partijen om de overeenkomst vroegtijdig of eenzijdig op te zeggen,…
  4. Informatie omtrent de rechtsmiddelen:
    Bijvoorbeeld: over het al dan niet bestaan van buitengerechtelijke klachten- en beroepsprocedures voor de consument, het al dan niet bestaan van garantiefondsen of andere compensatieregelingen.

Naast deze algemene informatieverplichting moet de verkoper ook rekening houden met de specifieke informatieverplichtingen die worden opgelegd door bijzondere wetgeving (bijvoorbeeld artikel 15 van het K.B. van 22 februari 1991 houdende algemeen reglement betreffende de controle op verzekeringsondernemingen).

 

 

b. U wordt benaderd door de onderneming via telefoon (art. 51 Wet Marktpraktijken)

 

Indien u als consument wordt benaderd per telefoon en u verzet zich daar niet tegen of in het geval dat u zelf contact opneemt met een bepaalde onderneming (bijvoorbeeld naar aanleiding van een reclameboodschap), geldt een bijzondere informatieverplichting voor de onderneming. De identiteit van de onderneming en het commerciële oogmerk van de oproep aan het begin van elk gesprek met de consument expliciet worden gemaakt. Indien de consument hiermee uitdrukkelijk toestemt, hoeft enkel de volgende informatie te worden verstrekt:

  1. De identiteit en de hoedanigheid van de persoon die in contact staat met de consument en zijn band met de aanbieder;
  2. Een beschrijving van de belangrijkste kenmerken van de financiële dienst;
  3. De totale prijs die de consument aan de onderneming moet betalen voor de financiële dienst, met inbegrip van alle daarmee samenhangende vergoedingen, kosten en uitgaven, alsmede alle belastingen en taksen die via de onderneming moeten worden betaald, of, wanneer de exacte prijs niet kan worden aangegeven, de grondslag voor de berekening van de prijs, zodat de consument deze kan nagaan;
  4. De vermelding van het eventuele bestaan van andere taksen, belastingen en/of kosten die niet via de onderneming worden betaald of door haar worden opgelegd;
  5. Het al dan niet bestaan van een verzakingsrecht, en, waar dat recht bestaat, de duur en de modaliteiten voor de uitoefening van dat recht, met inbegrip van informatie over het bedrag dat de consument gehouden kan zijn te betalen, alsook de gevolgen van het niet uitoefenen van dat recht.

De onderneming of aanbieder is verplicht om u in te lichten over wie hij is en welke zijn commerciële bedoelingen zijn. In elk geval zal de onderneming zijn identiteit en hoedanigheid kenbaar moeten maken, de belangrijkste kenmerken van de dienst beschrijven en aanduiden of u ja dan neen recht heeft om af te zien van de koop.

 

Schriftelijke mededeling van de informatie (art.52 Wet Marktpraktijken)
De minimale eerste informatie moet bovendien samen met de contractsvoorwaarden, schriftelijk aan de consument die geïnteresseerd is in een bepaalde financiële dienst of instrument worden overgemaakt. De verkoper moet de informatie geven op papier of middels een duurzame drager die voor de consument beschikbaar en toegankelijk (bijvoorbeeld: e-mail of DVD). Bovendien heeft de consument gedurende de hele contractuele relatie het recht om wanneer hij het vraagt de contractvoorwaarden op papier te verkrijgen. Tenslotte heeft hij ook het recht om van de gebruikte techniek voor communicatie op afstand te veranderen, tenzij dat niet met de gesloten overeenkomst of de aard van de verstrekte financiële dienst te verenigen is.

 

Sanctie
Indien aan u als consument bepaalde informatie niet werd meegedeeld, terwijl de onderneming verplicht was om dit wel te doen, kan u per gemotiveerd aangetekend schrijven de overeenkomst opzeggen (art. 55. § 2 Wet Marktpraktijken). Dit geldt ook bij niet-naleving van de beperkte informatieverplichting bij telefonische contactname en in geval van inbreuk op de verplichting om alle informatie en contractvoorwaarden schriftelijk of via een andere duurzame drager over te maken.
 


2. Bedenktermijn (art. 53 Wet Marktpraktijken)

 

Indien u als consument een overeenkomst op afstand sluit met betrekking tot een financiële dienst, kan u daar in principe op terugkomen binnen de veertien kalenderdagen na het sluiten van de overeenkomst. U kan dit doen zonder een boete te riskeren en zonder motivering. Heeft u op afstand een levensverzekeringsovereenkomst afgesloten, dan heeft u zelfs 30 kalenderdagen om hier eventueel op terug te komen.

 

De termijn van veertien kalenderdagen gaat in:

  • hetzij op de dag waarop de overeenkomst op afstand wordt gesloten;
  • hetzij op de dag waarop de consument de contractsvoorwaarden en de informatie ontvangt, indien dit later is.

In elk geval wordt de kennisgeving als tijdig aangemerkt, indien zij schriftelijk of op een voor de ontvanger beschikbare en toegankelijke duurzame drager is verzonden voor het verstrijken van de termijn.

Maar deze wettelijke bedenktermijn geldt niet voor:

  • Financiële diensten waarvan de prijs afhankelijk is van schommelingen op de financiële markt waarop de aanbieder geen vat heeft en die zich tijdens de verzakingstermijn kunnen voordoen;
    Bijvoorbeeld: aankoop van aandelen.
  • Hypothecair krediet.
    Bijvoorbeeld: indien u de aankoop van uw woning financiert met een hypothecaire lening die op afstand is afgesloten.
  • Overeenkomsten die op uitdrukkelijk verzoek van de consument door beide partijen volledig zijn uitgevoerd voordat de consument van zijn verzakingsrecht heeft gebruik gemaakt.
    Bijvoorbeeld: u huurt voor een beperkte periode een wagen en sluit een verzekering via de telefoon; in dat geval kunt u de verzekering niet herroepen nadat de verhuringstermijn voorbij is.

Indien u als consument gebruik maakt van de mogelijkheid tijdens uw bedenktermijn en beslist toch geen overeenkomst te sluiten, moet u uiteraard alle eventueel reeds aan u betaalde bedragen terugbetalen aan de verkoper of de aanbieder van de financiële dienst en dit binnen 30 kalenderdagen.