Renate De Advocate
lost jouw vragen op,
klik hier
Check je kennis aan de hand van enkele vragen. Klik hier
 
 
 
Verkoop op afstand / buiten de onderneming van de verkoper
 

De rechten die u als consument heeft zijn vooreerst afhankelijk van het feit of u zich bij de aankoop van een product of dienst persoonlijk in dezelfde ruimte bevindt als de verkoper. Naargelang de aankoop van een goed of dienst op afstand of buiten de onderneming van de verkoper gebeurt, heeft u als consument andere rechten en voorziet de Wet Marktpraktijken(art. 45-64) in een bijzondere bescherming.

Overeenkomst op afstand


Een overeenkomst op afstand is een overeenkomst tussen de onderneming en de consument inzake goederen of diensten die wordt gesloten:

  • in het kader van een door de onderneming georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand waarbij voor deze overeenkomst
  • tot en met de sluiting ervan
  • uitsluitend gebruik wordt gemaakt van een of meer technieken voor communicatie op afstand (art. 2, 21° Wet Marktpraktijken), wat betekent dat er sprake moet zijn van een middel dat zonder de gelijktijdige fysieke aanwezigheid van de verkoper en de consument kan worden gebruikt voor de sluiting van de overeenkomst tussen deze partijen.

Concreet betekent dit dat de verkoop op afstand tot stand komt zonder dat de koper en de verkoper (onderneming) zich beiden in dezelfde ruimte bevinden en dat voor het sluiten van deze koopovereenkomst gebruik wordt gemaakt van telefoon, post, internet enzovoort.
 

In elk geval is de onderneming verplicht om bij een tekoopaanbieding op afstand de consument op een ondubbelzinnige, heldere en begrijpelijke wijze in te lichten over bepaalde elementen zoals bijvoorbeeld de identiteit van de onderneming, adres van de onderneming, prijs, belangrijkste kenmerken van het goed, het al dan niet bestaan van een verzakingsrecht (art. 46 Wet Marktpraktijken). Wanneer de verkoper de consument niet heeft ingelicht dat er geen verzakingsrecht is, dan heeft de consument het recht om gedurende drie maanden aan de overeenkomst te verzaken (art. 48, § 2 Wet Marktpraktijken).


Overeenkomstig artikel 46 Wet Marktpraktijken moet de consument die een overeenkomst op afstand sluit, schriftelijk of op een andere duurzame drager (bijvoorbeeld een fax) die ter zijner beschikking staat en voor hem toegankelijk is, de volgende informatie ontvangen:

  • de identiteit van de onderneming en haar geografische adres;
  • de belangrijkste kenmerken van het goed of dienst;
  • de prijs van het goed of dienst;
  • de leveringskosten;
  • wijze van betaling, uitvoering of levering van de overeenkomst;
  • het al dan niet bestaan van een verzakingsrecht;
  • de wijze van terugneming en teruggave van het goed, met inbegrip van de eventueel daaraan verbonden kosten;
  • de kosten voor het verbruik van de techniek voor communicatie op afstand, wanneer die op een andere grondslag dan het basistarief wordt berekend;
  • de geldigheidsduur van het aanbod of van de prijs;
  • de minimumduur van de overeenkomst in geval van overeenkomsten voor duurzame of periodieke dienstverlening of levering van goederen;
  • de voorwaarden en de uitoefeningswijze van het verzakingsrecht, evenals het volgend beding, in vetgedrukte letters en in een kader los van de tekst, op de eerste bladzijde:

“De consument heeft het recht aan de verkoper mee te delen dat hij afziet van de aankoop, zonder betaling van een boete en zonder opgave van motief binnen... werkdagen vanaf de dag die volgt op de levering van het product of op het sluiten van de dienstenovereenkomst” of “De consument beschikt niet over het recht om van de aankoop af te zien”.

  • het geografische adres van de vestiging van de onderneming waar de consument met zijn klachten terecht kan;
  • de inlichtingen betreffende de bestaande diensten na verkoop en commerciële waarborgen;
  • de voorwaarden voor opzegging van de overeenkomst, indien deze van onbepaalde duur is of een duur van meer dan één jaar heeft.

Het tijdstip waarop de informatie aan de consument moet worden overgemaakt is anders naargelang het om goederen of diensten gaat (art. 46, § 2 Wet Marktpraktijken). Voor goederen moet de consument die informatie ontvangen ten laatste bij de levering, terwijl voor diensten hij deze informatie moet hebben voor de uitvoering is begonnen. Enkel in het geval waarin met instemming van de consument gedurende de verzakingstermijn met de uitvoering van de dienstenovereenkomst is begonnen, kan de bevestiging geschieden tijdens de uitvoering van de overeenkomst. In elk geval dient de consument de informatie te ontvangen alvorens de verzakingstermijn is verstreken.

 

In geval de bepalingen van artikel 46 Wet Marktpraktijken niet worden nageleefd, gelden er specifieke sancties:

  • Bij de uitoefening van het verzakingsrecht kunnen de eventuele kosten voor het terugzenden van de goederen niet bij de consument worden gelegd (art. 49, § 2 Wet Marktpraktijken);
  • Worden de bepalingen van art. 46, § Wet Marktpraktijken (De consument heeft het recht aan de verkoper mee te delen dat hij afziet van de aankoop, zonder betaling van een boete en zonder opgave van motief binnen... werkdagen vanaf de dag die volgt op de levering van het goed of op het sluiten van de dienstenovereenkomst” of “De consument beschikt iet over het recht om van de aankoop af te zien”) niet opgenomen, dan wordt de verkoop op afstand gelijkgesteld met een afgedwongen aankoop en is de consument niet gehouden de prijs te betalen of het goed(of de dienst) terug te geven (art. 46, § 1 lid 6 Wet Marktpraktijken);
  • Wanneer de andere door art. 46, §1 Wet Marktpraktijken bepaalde informatie niet wordt verstrekt, zal de consument beschikken over een termijn van drie maanden in plaats van veertien werkdagen om aan de overeenkomst te verzaken (art. 47, § 2 Wet Marktpraktijken).

Bij een overeenkomst op afstand beschikt de consument in principe over een termijn van minimaal veertien werkdagen om van de koop af te zien. Deze termijn gaat in de dag na de levering van het goed of de dag na het sluiten van de dienstenovereenkomst. De consument kan zijn recht om af te zien van de koop uitoefenen zonder betaling van een boete en zonder opgave van een motief. Enkel de rechtstreekse kosten voor het terugzenden van het goed kunnen aangerekend worden (art. 47, § 1 Wet Marktpraktijken).

 

In bepaalde gevallen zal de consument evenwel niet over een verzakingsrecht beschikken:

  1. Gevallen opgesomd in artikel 47, §4 Wet Marktpraktijken:
    • Overeenkomsten betreffende de levering van diensten waarvan de uitvoering met instemming van de consument begonnen is voor het einde van de bedenktermijn (bijvoorbeeld: on-line consulteren van databanken);
    • Overeenkomsten betreffende de levering van goederen die volgens de specificaties van de consument zijn vervaardigd of die een duidelijk persoonlijk karakter hebben of die door hun aard niet kunnen worden teruggezonden of snel kunnen bederven of verouderen (bijvoorbeeld: gordijnen, levensmiddelen, naamplaten, …);
    • Overeenkomsten betreffende de levering van audio- en video-opnamen en computer-programmatuur waarvan de verzegeling door de consument is verbroken (bijvoorbeeld software van Fotoshop waarvan de verpakking met zegel is geopend);
    • Overeenkomsten betreffende de levering van dagbladen, tijdschriften en magazines;
    • Overeenkomsten betreffende de levering van weddenschappen en loterijen.
    • Overeenkomsten betreffende de levering op de woon- of verblijfplaats of de werkplek van de consument van levensmiddelen of dranken of van andere goederen voor courant huishoudelijk gebruik door frequent en op gezette tijdstippen langskomende bezorgers.
       
  2. Koninklijk Besluit van 6 september 1993 bepaalt dat de bedenktermijn niet geldt voor producten die snel kunnen bederven of producten die omwille van hun aard niet kunnen worden teruggezonden (bijvoorbeeld levensmiddelen).
     
  3. Overeenkomsten op afstand betreffende het verstrekken van diensten voor logies, vervoer, het restaurantbedrijf en vrijetijdsbesteding, waarbij de verkoper zich er bij de sluiting van de overeenkomst toe verplicht deze diensten op een bepaalde datum of tijdens een nader genoemde periode te verstrekken, tenzij de prijs van de aangeboden dienst 350 euro per persoon overschrijdt of indien de tekoopaanbieding gebeurt tijdens een klantenwerving per telefoon, fax, of elektronische post, op initiatief van de verkoper zonder voorafgaandelijk akkoord van de geadresseerde (art. 1 K.B. van 18 november 2002 houdende uitsluiting van sommige overeenkomsten op afstand betreffende het verrichten van diensten voor logies, vervoer, het restaurantbedrijf en vrijetijdsbesteding, van het toepassingsgebied van de artikelen 79 en 80 van de Wet van 14 juli 1991 betreffende handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument) (bijvoorbeeld boeken van een huurwagen)

In tegenstelling tot de vroegere regelgeving kan de onderneming wel een voorschot of betaling eisen van de consument voor het einde van de bedenktermijn van 14 dagen.


Wat de uitvoering van de overeenkomst op afstand betreft, is het zo dat, tenzij partijen anders zijn overeengekomen, de ondernemer moet uitvoeren, uiterlijk binnen de 30 dagen, te rekenen vanaf de dag die volgt op die waarop de consument zijn bestelling aan de onderneming heeft toegezonden. Laat de onderneming het na om dit te doen, dan kan de consument de overeenkomst, behoudens in het geval van overmacht of in het geval waarin de onderneming en de consument op dat tijdstip overeenkomt om de leveringstermijn te verlengen, zonder gerechtelijk tussenkomst ontbinden door middel van een eenvoudige kennisgeving, op voorwaarde dat de onderneming het bestelde goed nog niet heeft verzonden of nog geen aanvang heeft gemaakt met de vertrekking van de bestelde dienst.  De onderneming moet dan binnen de 30 dagen de bedragen die hij eventueel van de consument heeft ontvangen terugstorten. In geen geval kan een ontbinding kosten of vergoedingen voor de consument meebrengen (art. 48, § 1 Wet Marktpraktijken).



Verkoop buiten de onderneming


De verkoop buiten de onderneming van de verkoper (art. 58-64 Wet Marktpraktijken) is een verkoop die gesloten wordt:

  • in het huis van de koper (huis-aan-huis verkoop); (bijvoorbeeld: tupperware)
  • in het huis van een andere consument;
  • op de werkplaats van de consument;
  • tijdens een excursie georganiseerd door of voor de verkoper;
  • op beurzen, salons, tentoonstellingen (hier geldt bovendien de regel dat de aankoopprijs hoger moet zijn dan 200 euro, art. 58 Wet Marktpraktijken).

Volgende verkopen zullen niet als een verkoop buiten de onderneming van de verkoper kunnen worden gekwalificeerd (art. 59 Wet Marktpraktijken):

  • De verkoop waarbij de consument het bezoek van de verkoper voorafgaandelijk en uitdrukkelijk heeft gevraagd, met de bedoeling te onderhandelen over de aankoop van een product of dienst;
  • De verkoop van levensmiddelen, dranken en huishoudelijke onderhoudsartikelen door verkopers die, door geregelde en frequente rondes, een vast cliënteel bedienen door middel van ambulante winkels;
  • De openbare verkopen;
  • De verkopen op afstand (zie hierboven);
  • De verkopen van verzekeringen;
  • De verkopen georganiseerd in het raam van manifestaties zonder handelskarakter en met uitsluitend menslievend doel (bijvoorbeeld verkoop van steunkaarten voor UNICEF op de parking van een grootwarenhuis);
  • De verkopen in het kader van de wet op het consumentenkrediet (zie infra) (art. 59 Wet Marktpraktijken).

Overeenkomstig artikel 60 Wet Marktpraktijken moet elke verkoop buiten de onderneming van de verkoper het voorwerp uitmaken van een geschreven overeenkomst opgemaakt in zoveel exemplaren als er partijen met een onderscheiden belang zijn. 
De overeenkomst moet ook volgende bepalingen vermelden:

  • De naam en het adres van de verkopende onderneming;
  • De datum en de plaats van de sluiting van de overeenkomst;
  • De nauwkeurige aanwijzing van het goed of van de dienst, alsook de belangrijkste kenmerken ervan;
  • De termijn voor de levering van het goed of voor het verlenen van de dienst;
  • De te betalen prijs en de wijzen van betaling.

De overeenkomst dient ook volgend verzakingsbeding te bevatten, in vet gedrukte letters en in een kader los van de tekst op de voorzijde van de eerste bladzijde: 
 

binnen zeven werkdagen, ter rekenen vanaf de dag die volgt op die van de ondertekening van dit contract, heeft de consument het recht op zonder kosten van zijn aankoop af te zien, op voorwaarde dat hij de onderneming hiervan bij een ter post aangetekende brief op de hoogte brengt. Elk beding waarbij de consument aan dit recht zou verzaken, is nietig. Wat betreft het in acht nemen van de termijn, is het voldoende dat de kennisgeving verstuurd wordt voor het verstrijken van deze termijn”.

 

Deze laatste vermelding is voorgeschreven op straffe van nietigheid van de overeenkomst.

 

Hieruit kan dus worden afgeleid dat de consument het recht heeft om van de verkoop af te zien binnen de zeven werkdagen na het tekenen van de overeenkomst, tenzij de consument vooraf en uitdrukkelijk het bezoek van de onderneming heeft gevraagd met als doel te onderhandelen over de aankoop (art. 61 Wet Marktpraktijken). Het is de onderneming die zich hierop wenst te beroepen die het bewijs moet leveren van het uitdrukkelijk verzoek. De bedenktermijn van zeven dagen die geldt voor aankopen tijdens salons, beurzen en tentoonstellingen geldt enkel indien de prijs van het product meer dan 200 euro bedraagt en indien de consument ter plaatse niet de volledige som heeft betaald. In geval de consument binnen de bedenktermijn afziet van de koop, kunnen hem enkel de kosten van terugzending (en geen andere kosten of schadevergoeding) worden aangerekend, noch schadevergoeding van hem worden geëist (art. 63 Wet Marktpraktijken).


In geen geval mag van de consument een voorschot worden geëist of aanvaard voor het verstrijken van de bedenktermijn van zeven werkdagen, tenzij het om een verkoop voor een bedrag groter dan 200 euro betreft op salons, beurzen en tentoonstellingen (art. 61 Wet Marktpraktijken).